لغت نامه ی دهخدا

لغت نامه ی دهخدا یك دائرة المعارف یا فرهنگ بزرگ است كه چَم یا معنی واژه های زبان فارسی امروزدرآن داده شده است. واژه هایی هم كه اززبان های دیگر به زبان فارسی وارد شده دراین فرهنگ آمده است. دهخدا دراین فرهنگ دانش گسترده ای دررشته های تاریخ، جغرافی، پزشكی، ستاره شناسی، ریاضی، فلسفه وغیره به خواننده می دهد. لغت نامه ی دهخدا درپنجاه جلد فراهم شده است كه شامل  743342 واژه همراه با تركیب ها و وابسته های گوناگون آن واژه ها می باشد. دهخدا برای اینكه معنی درست واژه ای را بدهد نمونه هایی از شاعران، نویسندگان و استادان زبان فارسی می آورد. برای نمونه دراین فرهنگ از 200000 بیت شعربرای رساندن معنی واژه ها استفاده شده است. ازاین فرهنگ دستورزبان فارسی هم می توان فرا گرفت. ازشخصیت های نامدارومكان های جغرافیایی نیزدراین كتاب سخن رفته است. لغت نامه ی دهخدا یكی از پر واژه ترین لغت نامه های زبان فارسی به شمارمی آید. دهخدا می نویسد كه پنجاه سال ازعمرش را صرف آماده كردن، بررسی، بازخوانی  و فراهم آوردن این لغت نامه كرده است.

درسال1324 خورشیدی (1945میلادی) مجلس شورای ملی تصویب كرد  كه  این مجموعه به نام  دایرة المعارف فارسی چاپ بشود  ولی از آنجا كه نام اولین فرهنگ فارسی ” لغت نامه ی اسدی “  بود  دهخدا هم  نام لغت نامه را برای این شاهكار بزرگ برگزید.

دهخدا براین باور بود كه باید دانش و آگاهی مردم را بالا برد. این باور وعشق فراوان او نسبت به مردم ایران انگیزه ی نوشتن لغت نامه بود. وی این لغت نامه را به مردم ایران هدیه كرد و از حقوق نویسندگی خود چشم پوشید.

كتاب دیگردهخدا ” امثال وحكم “ است كه دربین سالهای 1308 تا 1311 هجری خورشیدی (1932 -1929 میلادی) به چاپ رسید. این مجموعه  در چهارجلد فراهم شده است.

هدف دهخدا ازنوشتن كتابهایش پول درآوردن نبود. اوهمیشه به مردم میهن اش فكرمی كرد. دهخدا سهم خودش ازفروش كتابهای امثال وحكم را به دونهاد دولتی بخشید. باین گونه كه نیمی ازآن را به وزارت  بهداری واگذاركرد وازآن ها خواست كه پول آنرا خرج بهداشت ودرمان مردم بی چیزبكنند. نیم  دیگر را  به  وزارت آموزش و پرورش ( كه در آن روزگار به آن وزارت معارف می گفتند) بخشید و ازآنها خواست كه پول آنرا برای چاپ و نشر كتابهایی بكارببرند كه برای مردم سودمند باشد.

آیا می دانید این مرد بزرگ وانسان دوست كه بود؟